Niet een bank, een minister of toezichthouder, maar het gehele Nederlandse geldstelsel staat binnenkort voor de rechter. De dagvaarding is verzonden namens de stichting Restschuld Eerlijk Delen (RED).

Niet democratisch

“Van iedere euro die u uitgeeft stroomt er een deel naar een kleine groep mensen in onze samenleving”, zo zegt RED in een verklaring. “Zij worden rijker en rijker terwijl een middenklasse eeuwig ploetert voor hen. Dat geldsysteem hoort niet bij een democratische rechtsstaat. Echter wij hanteren het al veel te lang. En dat terwijl er geen wettelijke basis voor bestaat.”

Advocaat

Bestaat er wel een wettelijke basis voor het dagvaarden van een anoniem ‘stelsel’? Is dat een juridische partij? Die vraag kan worden beantwoord door de kijken naar de kwalificaties van mede-initiatiefnemer Sven-Ake Hulleman. Hij is advocaat.

Publiek

RED vraagt hulp van het publiek in de vorm van donaties en het sturen van een brief aan de minister. Ook het delen van berichten op Twitter en Facebook wordt op prijs gesteld.

Indiener Sven-Ake Hulleman, bij het ministerie van Financiën, vlak voor het bezorgen van de aansprakelijkstelling.

Afgezien van wat problemen in de communicatie, gaat er niets mis bij de manier waarop banken omgaan met bedrijven die achterstand hebben bij het afbetalen van hun lening. Dat stelt minister Dijsselbloem in antwoord op vragen van Kamerleden. “Anders kan een klacht worden ingediend of een rechtszaak aangespannen.”

Voorgeselecteerde cases

Michiel Werkman, ex-medewerker van Rabobank, kon zijn lachen niet inhouden, bij het lezen van de antwoorden, zegt een artikel op de website Follow the money. De minister baseerde zijn antwoorden op een AFM-rapport dat was opgesteld na onderzoek bij 94 van de in totaal 200.000 bedrijven die in de knel zitten. De 94 cases waren door de banken zelf geselecteerd. Daarnaast stelt Werkman dat banken bewust hebben afgezien van een transparante rapportage waarin de aanpak per bank wordt geëvalueerd.

Zorgplicht geschonden

En waar de AFM spreekt van ‘intensieve begeleiding’ van bedrijven die in zwaar weer verkeren, becijfert Werkman dat hiervoor gemiddeld niet meer dan één dag per jaar beschikbaar is. Hij vindt dat banken hun zorgplicht tegenover de getroffen ondernemers schenden. “Een klein zakelijke onderneming die in moeilijkheden raakt, beschikt over beperkte mogelijkheden om externe expertise in te schakelen. Deze verkeert daarmee in een (…) kwetsbare positie tegenover de bank en kan zich domweg geen gang naar de rechter veroorloven om zich te verweren tegen een bank die over onpeilbaar diepe zakken beschikt.”

Met de Agreekment van vandaag is een Grexit afgewend. Wanneer het Griekse parlement woensdag instemt met de voorwaarden van het reddingspakket, blijft het land binnen de eurozone. Deze oplossing wordt in de meeste EU-landen door gematigde partijen gesteund. De meer linkse partijen noemen het akkoord onrechtvaardig en de rechtse slap.

Onmacht en tragiek

Onder de oppervlakte van alle commotie doen zich opmerkelijke fenomenen voor. Van Griekse politici wordt gevraagd in te stemmen met maatregelen die volgens de media veel strenger zijn dan wat bij referendum door de bevolking werd afgewezen. In een land dat de bakermat vormt van de democratie is dat een drama. Dat woord komt uit het Grieks en betekent handeling, terwijl het vaak wordt geassocieerd met onmacht en tragiek.

Financieel gareel

Tom de Bruijn bij Nieuwsuur op 10:05 van dit fragment.

Dit drama op het politieke toneel komt via de media vooral over het voetlicht op een manier die de financiële orde bevestigt: de Grieken moeten in het gareel worden gehouden met begrotingsdiscipline en het nakomen van betalingsverplichtingen. Een nuancering daarbij werd geplaatst door voormalig CPB-directeur Coen Teulings bij Nieuwsuur (zijn boodschap ontbreekt in de tekst op de site van Nieuwsuur, maar de uitspraken staan wel online in de uitzending op 6:32). De volgende avond bracht het programma al weer een mainstream geluid, bij monde van Tom de Bruijn voormalig lid van een ‘taskforce’ voor Griekenland. Zie het fragment op 10:05 van deze uitzending.

Redden van banken

Volgens economisch commentator Ewald Engelen is het werkelijke doel van deze operatie de vernedering van Syriza en het redden van banken. Soortgelijke publicaties in Nederlandstalige media zijn gedaan door het Vlaamse dagblad De Morgen, het tv-programma Radar en het blad 360 magazine. Als de zienswijze van deze onderstroom in de media reëel blijkt te zijn, is er geen sprake van Grexit of Agreekment, maar van Graud, naar de Engelse term fraud (oplichting, bedrog).

Naast de rechterlijke, wetgevende en uitvoerende macht heeft de overheid een geldscheppende macht nodig. Dat is de boodschap van het ebook Ons Geld: Naar Een Nieuw Geldsysteem, dat is uitgebracht door Stichting Ons Geld en het Platform Duurzame en Solidaire Economie.

Het boek stelt dat de baten van geldcreatie, die nu voor private banken zijn, ten goede moeten komen aan de gehele samenleving. Daarvoor is nodig dat geldcreatie niet meer gebeurt door banken, maar door een onafhankelijke publieke instantie.

De voordelen hiervan zijn volgens het boek:

• de overheid krijgt veel meer budget om maatschappelijke problemen aan te pakken zonder de staatsschuld te vergroten
• burgers en bedrijven zullen veel minder in schulden belanden
• een sterke afname van economische pieken, dalen en crises
• het zal niet langer nodig zijn banken te redden op kosten van de belastingbetaler
• door het wegnemen van groeidwang wordt de overgang versoepeld naar een economie die ecologisch duurzamer en sociaal rechtvaardiger is.

Een ander project van Ons Geld is het Burgerinitiatief in samenwerking met toneelgroep De Verleiders en financieel specialist Ad Broere. Dit initiatief ging begin dit jaar van start om het onderwerp geldcreatie op de parlementaire agenda te krijgen. Daarvoor waren 40.000 handtekeningen nodig, inmiddels is dat aantal gestegen tot 115.500.