Congres Ons Geld zet stappen vooruit in bewustzijn

De hervorming van het geldstelsel kristalliseert zich langzaam maar zeker uit. Moedeloosheid lag op de loer in de uitverkochte Stadsschouwburg in Utrecht waar Ons Geld afgelopen zaterdag een congres had onder het motto GELD ZAT. Frustratie en berusting over de macht om belangen door te drukken en de onmacht om fouten te erkennen Misschien is het logisch dat toezichthouders reageren als konijntjes op een koplamp, want … “Iedereen zoomt in, niemand zoomt uit.”

Kroonlid

De uitspraak over inzoomen komt van Freek de Jonge die in de voorstelling De Stemming 3 in een denkbeeldige Trêveszaal het politieke toneel betrad. Zo vertelt spreker Klaas van Egmond, hoogleraar in Utrecht en voormalig kroonlid van de SER. Met een verzameling slides schetst hij hoe het allemaal zo ver heeft kunnen komen.

Irrationele overwegingen

“Veel menselijke beslissingen worden uit irrationele overwegingen genomen,” volgens Van Egmond. “Niet zelden worden daarbij doel en middelen omgedraaid. Macht is een doel op zich geworden, dat zien we binnen de kerk, de politiek en de bankwereld. Abraham Lincoln slaagde erin de slavernij af te schaffen, hij wilde zelfs verder gaan. Hij vond dat geldschepping in publieke handen moest komen omdat dan de macht beter verdeeld werd en het sturend vermogen van de overheid vergroot. Niet lang daarna werd hij vermoord.”

Als je inzoomt neemt het overzicht af.

Verelendung en verleiding

Vertegenwoordigers van Milieudefensie en Oxfam Novib vertellen waartoe dat kan leiden. In de derde wereld worden boeren van het land gejaagd dat hun familie eeuwenlang bezat, omdat multinationals er palmplantages willen aanleggen. “Geldbezitters zijn gewend hun machtspositie ongebreideld te vergroten via erfopvolging, monopolies of het ontnemen van macht aan anderen.” Terwijl Marx dacht dat die laatste ten prooi zouden vallen aan verelendung en een revolutie zouden afdwingen, ontstaan er initiatieven die de burger verleiden tot nieuwe ideeën. Zoals de stichting Ons Geld die met beargumenteerde alternatieven naar verandering streeft.

Factor 10 fout

Een van die oplossingen die het financiële systeem meer stabiliteit en transparantie zou geven is de komst van een depositobank (zie ons eerdere artikel daarover). De gevestigde machten in de financiële wereld zetten daartegen hun hakken in het zand, zoals blijkt uit een korte video die wordt vertoond. Daarin zegt Rabo-topman Wiebe Draijer dat een depositobank geen rendement kan halen. Maar zijn berekening zit er een factor tien naast, zo vertelt spreker Arnoud Boot de aanwezigen bij GELD ZAT. “Wij zouden zeggen dat het argument dan wegvalt, maar bankiers liggen niet wakker van zo’n verschil.” Het is een van de momenten waarop de zaal uitbarst in applaus.

Meer views

Vanouds beheersen gevestigde machten de media, maar ook dat is aan het verschuiven. Hoogleraar Wim Boonstra werkte mee aan een publicatie in het FD waarin het burgerinitiatief van Ons Geld om geldschepping in publieke handen te brengen werd afgemaakt. Een reactie van acteur George Houts werd niet geplaatst waarop hij een video maakte die meer views kreeg dan het eerdere artikel.

Verdachtmakingen

Collega Pierre Bokma, die meewerkte aan de voorstelling Door de bank genomen, werd door de Volkskrant geïnterviewd over zijn steun aan het burgerinitiatief. De publicatie die erop volgde bevatte geen letter over het besproken onderwerp, maar alleen verdachtmakingen over het privéleven van Bokma. “Een krant die dat doet bewijst zichzelf geen dienst.” Er is lof voor het goedbekeken tv-programma Radar TV, dat enkele keren de misstanden in het geldsysteem op een serieuze manier belichtte.

Liefdesverdriet

Voor Martijn Jeroen van der Linden, wetenschapper en bestuurslid van Ons Geld, draait het om bewustwording. “Ik voelde liefdesverdriet toen ik ontdekte hoezeer het geldsysteem faalt. Het is net als water voor een vis, zo vanzelfsprekend dat je het niet ziet.”

Utrechtse Euro

Tijdens de discussie blijkt dat er niet alleen GELD ZAT is,

maar ook oplossingen. Allerlei vragenstellers zijn het erover eens dat één oplossing centraal moet staan, terwijl ze over de inhoud van die oplossing van mening verschillen. Oproepen met webadressen gaan kriskras door de zaal. Met ontwapenende nuchterheid bundelt discussieleider Frederique de Jong de diversiteit van de intenties. Deze is ergens hoopgevend en varieert van lokale geldsystemen als de Utrechtse Euro tot een conferentie met de machtigste kapitaalbezitters en de uitspraak die aan Gandhi wordt toegeschreven: wees de verandering die je wilt zien.

Een ons geld

Een andere uitspraak van Gandhi zegt dat er genoeg is voor ieders behoefte en niet genoeg voor de hebzucht van enkelen. Als er een basisinkomen bestond, dan kreeg iedereen een ons geld. Net als bij het kopen van kaas: het mag iets meer zijn, maar graaigedrag is nergens voor nodig. Als je voelt dat je genoeg hebt, dan kun je zwemmen in het geld, als een vis in het water. Zo zie je maar: geld zat, terwijl we altijd dachten dat het op de bank moet staan. Er zijn alleen wat bankiers die die een paar jaar moeten zitten. En dan natuurlijk niet op een bank of een dure fauteuil, maar op een brits. Toevallig is deze bankier Brits.

Cees Grimbergen van het Nationaal Pensioendebat, dit keer niet voor een camera, maar achter in de zaal. Zie het eerdere VjG-artikel over zijn initiatief.