Waar zijn banken mee bezig? Hoe kunnen we onze afhankelijkheid van banken verkleinen? Over deze vragen organiseerde het tv-programma Radar gisteravond het eerste Radar College met als sprekers econoom Dirk Bezemer, hoogleraar Klaas van Egmond en journalist Gerhard Hormann.

Schuldig aan schuld?

“Het zou gemakkelijk zijn als we Griekenland verantwoordelijk kunnen stellen voor de schuldencrisis in dat land”, zei Bezemer. “Maar dat kan niet. West-Europese banken hebben die leningen willens en wetens verstrekt omdat ze er fors op zouden verdienen. Kunnen we dan banken de schuld geven? Dat kan ook niet want die opereren binnen de normen en behoeftes van de samenleving. We waren er zelf bij.”

Studiekeuze voor geld

Ook verwees Bezemer naar de toenemende financialisering, waarover Verhuis je geld al eerder berichtte. Deze ontwikkeling gebeurt volgens hem niet alleen op maatschappelijk niveau, maar ook bij individuen. Bijvoorbeeld studiekeuze zou gebaseerd moeten zijn op je passie en je vaardigheden voor een bepaald vakgebied, maar de keuze wordt steeds vaker gebaseerd op het te verwachten inkomen en de studieschuld die daarmee afgelost moet worden.”

In gesprek gaan

De oplossing voor financialisering is voor Bezemer dat burgers met elkaar in gesprek gaan over de wijze waarop ze de samenleving willen inrichten. “We moeten daarbij nieuwe regels bedenken, zoals voor het kwijtschelden van schulden. Tot nu toe kan dat eigenlijk alleen bij een bankroet, maar het lijkt mij tijd om de mogelijkheden te verruimen. Daarnaast kunnen ook ruilsystemen als LETS helpen financialisering binnen de perken te houden.”

Welke waarden streven we na?

Van Egmond benadrukte dat we als consument vooral gevoel van eigenwaarde en gezond verstand moeten bewaren. “Koop nooit een product dat je niet begrijpt en denk vooral niet dat dit aan jouzelf ligt. De basis van ons financiële systeem zit in het waardenpatroon dat we als samenleving hebben. Welke waarden streven we gezamenlijk na en hoe spreken we elkaar aan op de naleving ervan? Langs deze weg kunnen we ook bepalen in hoeverre economische groei wenselijk is.”

Kapitein op je schip

Gerhard Hormann is behalve journalist ook auteur van diverse boeken, zoals over het versneld aflossen van zijn hypotheek. Hij veranderde zijn uitgavenpatroon ingrijpend en was daar niet ongelukkig mee. “Het geeft rust, je staat niet meer op zondag te stressen in de file bij een woonwarenhuis. En je voelt je ook weer kapitein op het schip van je leven. De verplichtingen die ik tegenover mijn bank heb ontwikkelen zich in gunstige richting, ik word niet meer geleefd door de brieven die ik van ze krijg.”

De uitzending is live gestreamed en kan ook online worden teruggekeken.

Een van de honderden tweets over het Radar College.