Verhuis je Geld als oproep: weet jij aan wie?

Ben je lid, donateur, abonnee of sympathisant van een organisatie die het geld nog steeds bij een grote bank heeft ondergebracht? Vind je dat dit moet veranderen? Doe mee!

Bron afbeelding: PublicDomainPictures via Pixabay

Omturnen

Nog steeds zijn er ideële organisaties die een betaalrekening hebben bij een traditionele bank. Voor commerciële bedrijven kun je dat misschien verwachten. Voor vakbonden, goede doelen, woningcorporaties en ministeries zou dat anders kunnen zijn. Of moeten vooral instanties op het gebied van zorg, onderwijs en welzijn nu een bocht maken?

Tot nu toe was de oproep Verhuis je Geld gericht aan individuele consumenten. Misschien moeten we eerst organisaties (of bekende personen) vragen het voortouw te nemen. Daar zit meer kapitaal, het genereert meer publiciteit en ze vervullen een voorbeeldrol.

Hoe verder?

Zet in het reactieveld hieronder hoe dat volgens jou kan gebeuren. Of moeten we eerst bekende personen vragen om als rolmodel publiekelijk over te stappen? We horen graag je ideeën voor aanpak en uitvoering!

Boek over voorstelling De Verleiders

george-van-houts-uitsnede
Van wie is eigenlijk het geld op je betaalrekening? En wie beslist over de geldhoeveelheid? Het zijn vragen die toneelgroep De Verleiders tijdens voorstellingen van Door de Bank Genomen voorlegde aan het publiek. Dat vertoonde tekenen van verbazing bij de antwoorden, zo beschrijft acteur George van Houts in een boek dat onlangs uitkwam.

Redding van banken

Het boek begint met de geschiedenis van geld. Zo wordt beschreven hoe de koning van Engeland werd gered door banken die zijn oorlog konden financieren. Ze bedongen daarbij een machtspositie. Vandaag de dag is het omgekeerd: banken worden gered door de overheid. Al staat daar weinig tegenover en gebeurt het met geld dat ook weer van banken wordt geleend, tegen een commercieel tarief.

Geld is machtsmiddel

Vandaag de dag is schuld meer dan ooit een machtsmiddel. Burgers voelen zich gedwongen voor hun sociale status om bezittingen aan te schaffen en daarvoor leningen aan te gaan. Ze raken daarmee in een afhankelijke positie. Machthebbers hoeven geen geweld meer te gebruiken of ermee te dreigen, ze zijn door hun vordering onkwetsbaar geworden, in de ogen van ‘horigen’.

Geldschepping in publieke handen

Dijsselbloem-3, uitsMede onder invloed van de publieke opinie zijn kleine verbeteringen zichtbaar. Zo vergeleek een bankier De verleiders enkele jaren geleden met Jacobse en Van Es, twee karikaturale types van Van Kooten en De Bie. “Dat gebeurt nu niet meer”, zo verzekerde Van Houts de aanwezigen tijdens de presentatie van zijn boek. “Minister Dijsselbloem staat zelfs welwillend tegenover het idee om geldschepping in publieke handen te brengen. Al kan dat ook met de naderende verkiezingen te maken hebben.”

Macht en mysterie

Over politici bevat het boek een interessante uitspraak. “Ze zijn niet kwaadwillend. Het is erger: ze zijn onwetend.” Of kunnen ze de ernst van de praktijken die we als samenleving gaandeweg ontdekken moeilijk bevatten? Van de onvoorstelbaar brutale en kortzichtige machtswellust, zoals die blijkt uit de scène over Bijzonder beheer, waarover we op deze website al eerder berichtten. Tot en met de supergeheime BIS, Bank for International Settlements. Een instituut dat machtig en mysterieus is, TTIP in het kwadraat.

Ratio en emotie

Met dit boek levert Van Houts een zinvolle bijdrage aan de maatschappelijke discussie. Hij kraakt harde politieke en economische noten. Naast rationele informatie, komt ook de emotionele kant aan bod met beeldspraak, dialoog en oprechte verontwaardiging. Beide hersenhelften worden bediend, wat een voorwaarde is voor bewustwording en gedragsverandering. Als een onderwerp zo belangrijk is en de inhoud aansprekend en oprecht, dan is kritiek geven geen dankbare taak. Toch is dat de rol van een recensent, dus doe ik dat.

Geweld als uitlaatklep

In de eerste plaats stuit ik op de uitlating de kinkers uit de straten, terwijl enkele regels verder wordt gezegd dat er niet gepleit wordt voor geweld. Ik denk dat dreigen met geweld ook een vorm van geweld is. Natuurlijk kan geweld een uitlaatklep zijn voor de brede woede in de samenleving, het is ook begrijpelijk en authentiek.

Sympathie van het publiek

Tegelijk is geweld vooral een uiting van machteloosheid en daarmee maak je niet bepaald indruk op degenen die aan het roer staan. Daarnaast verlies je de sympathie van de twijfelaars in het publiek en je geeft de machthebbers een reden om te zeggen dat je door emoties wordt gedreven, dat je onredelijk bent. Bovendien geef je ze aanleiding om hard in te grijpen.

Geld en lobby

Daarnaast lijkt het erop dat de auteur heil ziet in beleid, in maatregelen die tot verbetering leiden. Maar er zijn nog veel meer sectoren waar met geld en lobby de politieke besluitvorming onevenredig zwaar onder druk wordt gezet. In de landbouw- en voedselindustrie worden stoffen gebruik die giftig en verslavend zijn, zoals suiker. De farmaceutische sector is doordrenkt van corruptie. Het onderwijs, waar een wereld te winnen is, loopt vast op een verstikkende cultuur. De bestrijding van criminaliteit is door de sterke hiërarchie verworden tot een blundermachine. De traditionele nieuwsmedia verliezen geloofwaardigheid, maar blijven vasthouden aan oude trucjes. En er zijn nog meer voorbeelden.

Uitroeien

De crisis speelt zich af op een dieper niveau en de gevolgen zijn breder dan de financiële wereld. Overal zijn dezelfde motieven en gedragingen te zien: ethische afwegingen en gezamenlijke belangen worden opzij gezet door een kleine elite die gefixeerd is op geld.  En passant zijn ze bezig met de systematische vernietiging van plantensoorten, diersoorten en hun leefgebieden. Omdat ze met dat geld op den duur geen drinkbaar water en geen schone lucht kunnen kopen, zijn ze dus bezig ook zichzelf uit te roeien. Hun kinderen zullen het evenmin overleven.

Ecologisch, sociaal en economisch

De oplossing ligt niet in een procentje zus, een verbod hier en een verplichting daar. Het gaat om fundamentele herbezinning op de rol die we als mensheid spelen in de leefomgeving: ecologisch, sociaal en economisch. Inzichten om onze instincten de goede kant op te sturen zijn te vinden bij etholoog Frans de Waal en de onlangs overleden hoogleraar bedrijfskunde Mauk Mulder. Zie ook een eerder bericht op deze website naar aanleiding van een artikel in De Correspondent en een blog van Ad Broere.

Bestelgegevensomslag-boek

Het boek Door de Bank Genomen is uitgekomen bij Uitgeverij Q en onder meer te bestellen bij Managementboek. Daarnaast is de toneelvoorstelling ook verfilmd. De volgende voorstelling van De Verleiders loopt vanaf begin oktober en heet Slikken en stikken.

=Zie ook de volgende artikelen op deze website:

Hartelijk bank – recensie van Heartful Banking

“Dit boek schetst een nieuw perspectief door te laten zien hoe banken vertrouwen kunnen terugwinnen.” Dat stelt Herman Wijffels (ex-Rabobank) in zijn voorwoord van het boek Heartful Banking van Owen de Vries.

Oerfunctie

De auteur van het boek streeft ernaar dat de sector de eigen oerfunctie herontdekt en zich weer weer gaat richten op een diversiteit aan stakeholders (in plaats van alleen aandeelhouders). Daarvoor maakt hij een indeling naar drie soorten diensten: hoofd-, hart- en bijdiensten die moeten worden geleverd met oog voor particuliere klanten, bedrijven, omgeving en natuur.

Onderscheid met concurrenten

Nodig is dat banken niet alleen de klant centraal stellen, maar vooral een visie ontwikkelen op de rol die zij willen spelen voor klant, kapitaalverschaffer en samenleving. De Vries zet uiteen dat dit niet meevalt, gezien de problematiek waarin de sector verkeert: het overzicht op de eigen activiteiten is door de complexiteit verloren gegaan, daardoor wordt ook het onderscheid met concurrenten steeds moeilijker. Daarnaast zit de sector vastgesnoerd tussen een laag rendement, hoge targets en een onbetrouwbaar imago. En dan is er nog de verleiding de problematiek te onderschatten want voor de samenleving zijn de meeste banken ‘too big to fail’. Ze worden toch wel weer gered.

Zinvolle functie

Tegelijk vormt de sector een ‘scharnier in waardeketen’ van het economische verkeer. Een heel dankbare, zinvolle en uitdagende functie, die echter niet wordt vervuld omdat de sector is verzandt in wanpraktijken en een cultuur van hoogmoed.

Sectorcultuur

Het is de sectorcultuur die in het boek onvoldoende aan bod komt. Met veel goede bedoelingen wordt een grondige analyse gemaakt met bijdragen van gezaghebbende deskundigen. Het boek bevat interviews met onder meer ex-wetenschapper Arnold Heertje, ex-bankier Jan Kalff, ex-minister Rudolf de Korte, mvo-deskundige Willem Lageweg, journalist Joris Luyendijk en ex-Kamerlid Jan de Wit.

Drempels en valkuilen

Maar ook zij kraken geen harde noten. “De meeste geesten zitten wel weer in de fles”, zegt Kalff, zonder verdere onderbouwing. Alsof hij zijn oud-collega’s niet wil afvallen. De interviews hadden gericht moeten worden op drie hoofdvragen:

  • hoe kunnen we zien of de sector weer de goede kant op gaat en wat is het eindresultaat daarvan?
  • welke drempels en valkuilen moeten nog worden overwonnen?
  • hoe moet dat gebeuren?

Woede en wantrouwen

Owen de Vries, portret

Owen de Vries, auteur van Heartful Banking: “Banken hebben visie nodig op hun rol voor klant, kapitaalverschaffer en samenleving.”

Heeft Wijffels dan ongelijk? Nee, het boek schetst wel degelijk een perspectief naar een oplossing. Maar de urgentie ervan en de dilemma’s die ermee gepaard gaan komen niet uit de verf. Dat is noodzakelijk bij iedere verandering, zeker wanneer gedrag een belangrijke component daarvan is. Maar gedrag dat in de buitenwereld op woede en wantrouwen is gestuit, lijkt intern nog altijd te worden goedgepraat. De ongeschreven wetten van de sector moeten explicieter benoemd worden, anders blijven ze ‘geldig’.

In een eerder bericht op deze site staan de bestelgegevens van Heartful Banking.

Economie voor iedereen in Pauluskerk

Op vrijdag 26 juni 2015 organiseert de Rotterdamse Pauluskerk een symposium over ‘economie voor ons allen’. Hiermee wil de kerk een eerste stap zetten naar een alternatieve economie in Rotterdam met als doel de stad armoedevrij te maken in 2020.

De organisatoren zeggen te streven naar een rechtvaardig economisch systeem dat draait om meer dan winst alleen. Hiervoor is een programma samengesteld waarin twee vragen aan de orde komen:

  1. Hoe ontstaat een economie die de hele samenleving dient?
  2. Wat zijn de alternatieven voor het huidige systeem en hoe kunnen burgers bijdragen aan de ontwikkeling daarvan?

Aanmelding

Het volledige programma staat op de website van de Pauluskerk. Aanmelden kan via dit formulier of een mail naar info@pauluskerkrotterdam.nl, De kosten bedragen € 25,- voor vertegenwoordigers van

De Pauluskerk in Rotterdam (bron: Rijnmond.nl).

De Pauluskerk in Rotterdam (bron: Rijnmond.nl).

een organisatie. Voor de reguliere bezoekers van de Pauluskerk is deelname gratis.

Op zaterdag 27 juni is er in de Pauluskerk van 10-12u een workshop ‘Community Financing’.